Anno 2021 is het cooler dan ooit om knetterhard te werken. ‘’Of ik een vakantie heb gepland? Nee, ik heb het echt vééél te druk om op vakantie te gaan’’, hoor je steeds meer mensen zeggen. Ook een typisch hedendaags fenomeen: vacation shame. Ofwel: werknemers die gewoon niet op vakantie dúrven gaan. En dat terwijl genoeg vakantie toch echt beter is, voor zowel de werkgever als de werknemer.

Waarom zijn er zoveel mensen die (te) weinig vakantiedagen opnemen? Ze zijn ‘gratis’, dus waarom wordt daar te weinig gebruik van gemaakt? En wat kunnen we daaraan doen? Eerst de drie achterliggende problemen, dan een poging een oplossing te schetsen.

Redenen voor (te) weinig vakantie plannen

1. Druk druk druk

We werken ons een slag in de rondte, moeten ook nog hashtag fitgirl zijn, doen het liefst nog wat vrijwilligerswerk om onze reputatie hoog te houden en hebben tig vrienden om elk jaar tig festivals te bezoeken. Een partner, kinderen of een eigen bedrijf, dat komt er dan vaak nog bij.

Druk zijn zou niet hip moeten zijn

Druk, druk, druk dus. Die uitspraak hoor je dan ook steeds vaker. Niet zo gek, wel belangrijk om daar wat aan te doen. Want ‘druk, druk, druk’ klinkt misschien lekker hip op die borrel waar je na je druk-druk-drukke baan nog even naar toe vliegt, het is geen manier om je lange leven te leiden. Nee, wie druk druk druk wil kunnen zijn, moet af en toe ook even vrij vrij vrij zijn. Doe je dat niet, dan behoor je straks tot de angstaanjagend groeiende groep mensen met burn-out klachten.

2. Vacation shame

En dan hebben we nog dat andere probleem. Steeds meer mensen, en vooral millennials, vinden het maar lastig om vakantie op te nemen. In Amerika is dat al een gigantisch probleem. Daar zijn veel millennials bang om met de nek te worden aangekeken. Bang om collega’s in de steek te laten of, erger nog, hun baan te verliezen. Echte bikkels gaan niet op vakantie, zo lijkt het mantra van de oververtegenwoordigde workaholic. Een hardnekkig mantra, en bovendien onwaar.

Productiever zijn door meer vakantie op te nemen

Onderzoek na onderzoek toont aan dat mensen niet alleen rust nodig hebben om weer productief te kunnen zijn, maar zelfs productiever zijn wanneer ze meer rust nemen. Meer pauzes, meer vakanties plannen en meer rust nemen. En daardoor dus ook meer werk gedaan krijgen. Niet ‘druk druk druk’ dus, maar ‘druk rust druk’ of ‘rust druk rust’.

Inspiratie nodig voor leuke vakantiebestemmingen? Check dan hier de populairste bestemmingen van 2021 

3. Vergeten en verloren uurtjes

We zijn er nog niet. Ook de vakantieliefhebber die geen last heeft van vacation shame en volgens een gezondere lijfspreuk leeft dan ‘druk druk druk’, heeft een probleem. Tenminste, er zijn nog teveel werkgevers die vergeten te melden dat verlofuren maar beperkt houdbaar zijn. Bovendien weten veel werknemers niet hoeveel verlofuren ze nog hebben, of overuren die ze kunnen inruilen voor verlof. En zo worden aardig wat vakanties over het hoofd gezien, of gaan ze verloren aan vakantie-uren die de uiterste houdbaarheidsdatum zijn gepasseerd. Zonde.

De oplossing voor beter plannen van vakantie, door en voor werkgevers én werknemers

Drie problemen dus waar we wat aan moeten doen. Ja, ‘we’, zowel werkgevers als werknemers.

Werkgevers kunnen bijvoorbeeld inzetten op het creëren van een bedrijfscultuur waarbinnen vakanties en dagjes vrij worden toegejuicht. Check ook zelf eens: wie van mijn werknemers is de laatste tijd niet of nauwelijks vrij geweest? Welke werknemers zitten al maanden lang achter hun bureau zonder er eens lekker uit te zijn geweest? Denk erover na én spreek die mensen eens aan. Geef ze het gevoel dat ze vrij zijn om vrij te nemen, dat je het ze gunt. En pas op voor een bedrijfscultuur waarin de overtuiging heerst dat overwerken nodig is als je je écht gewaardeerd wilt voelen. Productiviteit zit ‘m in de kwaliteit van het werk, niet in de kwantiteit.

Verder zou je als werkgever de inzichtelijkheid van verlofuren eens onder de loep kunnen nemen. Waar staat die informatie? Hoe duidelijk is die informatie? Weet iedereen waar die informatie staat? En wat gebeurt er als mensen, misschien zonder het door te hebben, stapels en stapels aan verlofuren opbouwen zonder er gebruik van te maken? Wordt daarover gecommuniceerd? En hoe gebeurt dat?

Wat werknemers zelf kunnen doen voor meer rust

Werknemers zelf hebben hierin natuurlijk ook een rol te vervullen. Reageer positief als er een collega op vakantie gaat. Geef ze in ieder geval niet het gevoel dat jij ‘maar weer mooi opdraait voor alle drukte die door die vakantie ontstaat’. En vraag eens aan je werkgever hoeveel verlofuren je nog hebt en hoe lang die nog geldig zijn. Verlopen je verlofuren bijna of zijn ze al verlopen? Vaak kun je daar alsnog iets aan doen.