Tegenwoordig werken we enorm hard. Per jaar hebben de meeste medewerkers in Nederland recht op wettelijke vakantiedagen die zij kunnen gebruiken om genoeg vakantie uren op te nemen in het jaar. Werkgevers stimuleren de medewerkers om vakantie uren op te nemen en om even rust te nemen van alle werkzaamheden. Toch zien we in de praktijk dat lang niet alle werknemers hun vakantie uren volledig besteden. het argument wordt gebruikt dat de bovenwettelijke vakantie uren opgespaard worden, zodat er volgend jaar extra vakantiedagen bovenop de reguliere vakantie uren opgebouwd worden. Tcoh zien we dat niet alleen de zogenoemde bovenwettelijke vakantiedagen worden bewaard, maar dat werknemers de resterende vakantiedagen niet opnemen of laten uitbetalen.

We zien een typisch hedendaags fenomeen; vacation shame. Werknemers vinden het lastig om vakantie op te nemen. Is dit eigenlijk wel zo en waar komt dit vandaan? Wij bij HoorayHR vinden het belangrijk dat je een great-place-to-work creeert, maar dat vakantie opnemen ook zeker mogelijk moet zijn. Genoeg vakantie uren opnemen is nam,elijk toch echt beter, zowel voor de werkgever als de werknemer.

Waarom nemen werknemers te weining vakantie uren op?

Waarom zijn er zoveel mensen die (te) weinig vakantiedagen opnemen? Ze zijn ‘gratis’, dus waarom wordt daar te weinig gebruik van gemaakt? En wat kunnen we daaraan doen? Eerst de drie achterliggende problemen, dan een poging een oplossing te schetsen.

Redenen voor (te) weinig vakantie plannen

1. Druk druk druk

We werken ons een slag in de rondte, moeten ook nog hashtag fitgirl zijn, doen het liefst nog wat vrijwilligerswerk om onze reputatie hoog te houden en hebben tig vrienden om elk jaar tig festivals te bezoeken. Een partner, kinderen of een eigen bedrijf, dat komt er dan vaak nog bij.

Druk zijn zou niet hip moeten zijn

Druk, druk, druk dus. Die uitspraak hoor je dan ook steeds vaker. Niet zo gek, wel belangrijk om daar wat aan te doen. Want ‘druk, druk, druk’ klinkt misschien lekker hip op die borrel waar je na je druk-druk-drukke baan nog even naar toe vliegt, het is geen manier om je lange leven te leiden. Nee, wie druk druk druk wil kunnen zijn, moet af en toe ook even vrij vrij vrij zijn. Doe je dat niet, dan behoor je straks tot de angstaanjagend groeiende groep mensen met burn-out klachten.

2. Vacation shame

En dan hebben we nog dat andere probleem. Steeds meer mensen, en vooral millennials, vinden het maar lastig om vakantie op te nemen. In Amerika is dat al een gigantisch probleem. Daar zijn veel millennials bang om met de nek te worden aangekeken. Bang om collega’s in de steek te laten of, erger nog, hun baan te verliezen. Echte bikkels gaan niet op vakantie, zo lijkt het mantra van de oververtegenwoordigde workaholic. Een hardnekkig mantra, en bovendien onwaar.

Productiever zijn door meer vakantie op te nemen

Onderzoek na onderzoek toont aan dat mensen niet alleen rust nodig hebben om weer productief te kunnen zijn, maar zelfs productiever zijn wanneer ze meer rust nemen. Meer pauzes, meer vakanties plannen en meer rust nemen. En daardoor dus ook meer werk gedaan krijgen. Niet ‘druk druk druk’ dus, maar ‘druk rust druk’ of ‘rust druk rust’.

3. Vergeten en verloren wettelijke vakantie dagen

We zijn er nog niet. Ook de vakantieliefhebber die geen last heeft van vacation shame en volgens een gezondere lijfspreuk leeft dan ‘druk druk druk’, heeft een probleem. Tenminste, er zijn nog teveel werkgevers die vergeten te melden dat verlofuren maar beperkt houdbaar zijn. Bovendien weten veel werknemers niet hoeveel verlofuren ze nog hebben, of overuren die ze kunnen inruilen voor verlof. En zo worden aardig wat vakanties over het hoofd gezien, of gaan ze verloren aan vakantie-uren die de uiterste houdbaarheidsdatum zijn gepasseerd. Zonde.

De oplossing voor beter plannen van vakantie, door en voor werkgevers én werknemers

Drie problemen dus waar we wat aan moeten doen. Ja, ‘we’, zowel werkgevers als werknemers.

Werkgevers kunnen bijvoorbeeld inzetten op het creëren van een bedrijfscultuur waarbinnen vakanties en dagjes vrij worden toegejuicht. Check ook zelf eens: wie van mijn werknemers is de laatste tijd niet of nauwelijks vrij geweest? Welke werknemers zitten al maanden lang achter hun bureau zonder er eens lekker uit te zijn geweest? Denk erover na én spreek die mensen eens aan. Geef ze het gevoel dat ze vrij zijn om vrij te nemen, dat je het ze gunt. En pas op voor een bedrijfscultuur waarin de overtuiging heerst dat overwerken nodig is als je je écht gewaardeerd wilt voelen. Productiviteit zit ‘m in de kwaliteit van het werk, niet in de kwantiteit.

Verder zou je als werkgever de inzichtelijkheid van verlofuren eens onder de loep kunnen nemen. Waar staat die informatie? Hoe duidelijk is die informatie? Weet iedereen waar die informatie staat? En wat gebeurt er als mensen, misschien zonder het door te hebben, stapels en stapels aan verlofuren opbouwen zonder er gebruik van te maken? Wordt daarover gecommuniceerd? En hoe gebeurt dat?

Wat werknemers zelf kunnen doen voor meer rust

Werknemers zelf hebben hierin natuurlijk ook een rol te vervullen. Reageer positief als er een collega op vakantie gaat. Geef ze in ieder geval niet het gevoel dat jij ‘maar weer mooi opdraait voor alle drukte die door die vakantie ontstaat’. En vraag eens aan je werkgever hoeveel verlofuren je nog hebt en hoe lang die nog geldig zijn. Verlopen je verlofuren bijna of zijn ze al verlopen? Vaak kun je daar alsnog iets aan doen.

Hoe zorg je ervoor dat werknemers op tijd de wettelijke vakantiedagen opnemen?

Hoe zorg je er nu voor dat medewerkers de wettelijke vakantie uren gebruiken om op vakantie te gaan? Om ervoor te zorgen dat werknemers hun wettelijke vakantiedagen op tijd gebruiken om vakantie te nemen, is een proactieve aanpak essentieel. Zo is het in eerste instantie belangrijk om een duidelijk en toegankelijk vakantiebeleid op te stellen. Hierin worden de regels rondom het opnemen van vakantiedagen toegelicht. Zo kan het zijn dat er per jaar verplichte vakantiedagen zijn, maar beschrijf hier vooral ook in hoe verlof aan te vragen is en de werknemer redelijkerwijs eenvoudig op vakantie zou kunnen gaan. Communicatie speelt hier een belangrijke rol; zorg er dus ook voor dat je de medewerkers herinnert aan het feit dat zij verlop opnemen, de zon op zoeken en ervoor zorgen dat de vakantiedagen vast staan. Jij als werkgever kan de verlofuren direct goedkeuren. Zo is de vakantie vastgesteld op een snelle en eenvoudige manier, neemt de werknemer vakantie en zorgen jullie er samen voor dat er op een juiste manier gebruik wordt gemaakt van het verlofbudget dat de werknemer jaarlijks opbouwt.

Hoeveel wettelijke vakantiedagen krijgt de werknemer?

Hoeveel bovenwettelijke vakantiedagen de werknemer krijgt, is afhankelijk van het aantal uren dat de medewerker opbouwt. Werkt een werknemer fulltime en geldt er een verlofregeling van 200 vakantie uren per jaar? In dit geval bouwt de werknemer 5 bovenwettelijke vakantiedagen op, 40 uur. Alle extra dagen die per FTE worden gegeven door de werkgever, vallen onder bovenwettelijke vakantiedagen.

Bovenwettelijke vakantiedagen; jouw bovenwettelijke vakantie uren meenemen naar het volgende jaar

De werknemer kan ervoor kiezen om alle vakantiedagen op te nemen, als ook de bovenwettelijke vakantiedagen waarop de werknemer recht heeft mee te nemen. Een percentage van het totale verlofbudget, 40 uur bij een verlofbudget van 200 uren per jaar, blijft vijf jaar geldig na toewijzing. Probeer dus het opnemen van vakantiedagen te stimuleren, maar accepteer het ook als de werknemer deze bovenwettelijke vakantiedagen graag opspaart!