Op het gebied van HR zijn er constant juridische veranderingen. Wilma Engels-van Ooijen heeft ons ook in 2023 weer meegenomen in de wetswijzigingen op het gebied van HR en arbeidsrecht. Wilma is jurist arbeidsrecht & mediator bij Dutch Legal Experts en houdt zich bezig met alles wat met arbeidsrecht te maken heeft. Door haar passie voor het vak beschikt Wilma over enorm veel kennis, zo ook de verschillende wetswijzigingen en -voorstellen die voor 2023 van toepassing zijn. Er zijn nog niet heel veel concrete plannen, maar liggen er wel concepten en plannen in wording klaar die het kabinet in 2023 wilt invoeren. We hebben alles voor je op een rijtje gezet!

Wat is er besproken op Prinsjesdag 2022?

Tijdens prinsjesdag worden de plannen in wording bekend gemaakt voor het komende jaar, zo ook op het gebied van HR en arbeidsrecht. Op prinsjesdag 2022 zijn er weinig wijzigingen aangekondigd, die vooral voortborduren op de aangekondigde koers. Het kabinet streeft naar een hervorming voor de arbeidsmarkt, waarbij er verschillende plannen zijn geschetst om de arbeidsmarkt toekomstbestendig te maken.

In hoofdlijnen is overeengekomen dat de arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd de norm zullen zijn in de toekomst. Op deze manier wordt er gestimuleerd om duurzame arbeidsrelaties aan te gaan, waardoor werkenden meer werk- en inkomenszekerheid ervaren.

Het kabinet wil echte zelfstandigen de ruimte geven en ondersteunen, waarbij het kabinet de schijnzelfstandigheid juist tegen wilt gaan. Er wordt volgens Wilma al een ontzettend lange tijd gewerkt om een juiste regelgeving op te zetten. In 2023 zal er een uitwerking volgen van de aangekondigde ambities om deze regelgeving daadwerkelijk te realiseren.

Om misstanden in de uitzendsector aan te pakken, zal er een certificeringsstelsel worden ingevoerd. Uitzendbureaus krijgen een certificaat en behouden deze als zij kunnen aantonen dat zij voldoen aan de certificaat normen. Inleners moeten aantonen dat zij zij met gecertificeerde bedrijven samenwerken en zijn hier zelf verantwoordelijk voor.

Andere wijzigingen die opvallen zijn onder andere dat er in de STAP-regeling extra geld vrijkomt voor mensen die maximaal een mbo-diploma hebben op niveau 4. De compensatie van betaalde transitievergoedingen wegens ziekte van de werkgever treedt niet voor 1 januari 2024 in werking. Tot slot zal een arbeidscommissie moeten zorgen voor gemakkelijke conflictbeslechting, waar later in het blog op teruggekomen zal worden.

Toekomstbestendige arbeidsmarkt

Het kabinet streeft om een toekomstbestendige arbeidsmarkt te realiseren. Het kabinet heeft hier 5 thema’s voor uitgelicht:

Duurzame arbeidsrelaties

Om meer zekerheid te kunnen bieden aan werknemers met flexibele contracten stelt het kabinet dat structureel werk in principe  georganiseerd zal zijn op basis van arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd.

• • Basiscontracten met een minimum aantal uren per kwartaal zullen de min- max-contracten doen laten vervallen.
  • Ter verbetering van de positie van uitzendkrachten worden uitzendcontracten verder gereguleerd.
  • Opeenvolgende tijdelijke contracten worden tegengegaan door de pauze in de keten te schrappen. Er is een streven om het straks niet meer mogelijk te maken om ‘een tijd uit elkaar te gaan’ en vervolgens een medewerker weer in dienst te laten treden.
  • Een arbeidscommissie om de toegang tot het recht te verbeteren aangezien niet iedereen toegang heeft tot het recht (vanwege de financiële drempel). Het kabinet onderzoekt de mogelijkheden voor het instellen van een arbeidscommissie

Een gelijker speelveld tussen werknemer en zelfstandige.

Het kabinet wil een adequaat beschermingsniveau voor alle werkenden (ook zzp’ers), oneerlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden tegengaan, zorgen voor de solidariteit binnen de sociale zekerheid en het fiscale stelsel en de wet- en regelgeving verbeteren zodat er meer duidelijkheid komt over contractvormen. De komende periode streeft het kabinet naar een gelijker speelveld tussen contractvormen, Dit wordt onder meer gerealiseerd door de komst van:

• • Een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen
  • Mogelijkheden pensioen op te bouwen voor zelfstandigen
  • Beperking van de zelfstandigenaftrek

Uitzicht op nieuw werk

Iemand zou altijd uitzicht moeten hebben op nieuw werk, zoals via ‘Leven lang ontwikkelen’ en een goede arbeidsmarktinfrastructuur.

Aanpassing in arbeidsongeschiktheidswetgeving

Het kabinet wilt werken aan aanpassingen in de arbeidsongeschiktheidswetgeving (WIA).

Iedereen doet mee aan de basis van de arbeidsmarkt

Het streven is er om iedereen mee te laten doen aan de basis van de arbeidsmarkt. Dit houdt in dat er bijvoorbeeld voor arbeidsongeschikten meer wordt gekeken naar welke rol ze eventueel wel kunnen invullen in de arbeidsmarkt.

Hervorming concurrentiebeding

Een ander wetsvoorstel is de hervorming van het concurrentiebeding. Het ministerie van sociale zaken heeft een onderzoek uitgevoerd naar hoe ondernemingen momenteel omgaan met concurrentiebeding. Er is naar voren gekomen dat ongeveer ⅓ van de werkgevers slechts het concurrentiebeding hanteert om de uitstroom van personeel te voorkomen. Het gebruik van het concurrentiebeding is hierdoor zodanig breed dat het tot een ongerechtvaardigde beperking van de noodzakelijke arbeidsmobiliteit kan leiden. Het kabinet heeft plannen om de regelgeving omtrent het concurrentiebeding aan te passen.

Wetsvoorstel: Werken waar je wilt

Er is een wetsvoorstel gedaan om de Wet Flexibel Werken aan te passen. De Wet werken waar je wilt wijzigt de Wet Flexibel Werken ten aanzien van het verzoek tot aanpassing van de arbeidsplaats. Momenteel is er enkel een overlegplicht, maar geen acceptatieplicht. Bij het aannemen van de wet is de hoofdregel dat werkgevers in beginsel verplicht zijn om zo’n verzoek in te willigen. Dit is aan verschillende voorwaarden gebonden:

• De werkgever kan alleen worden verplicht om het verzoek van de werknemer in te willigen voor zover de arbeidsplaats het woonadres van de werknemer betreft. Een werkgever hoeft dus niet in te gaan op verzoeken van de werknemer om te kunnen werken vanaf een (al dan niet vast) vakantieadres.
• Het woonadres moet liggen binnen het grondgebied van de Europese Unie.
• De werkgever is niet verplicht om te werken op een arbeidsplaats die niet het woonadres van de werknemer of het vestigingsadres van de werkgever is.

Wetsvoorstel: Wijzigingen Wet Huis voor Klokkenluiders (Wet Bescherming Klokkenluiders)

Een ander wetsvoorstel is het wijzigen van de Wet Bescherming Klokkenluiders. Hiermee is er een bescherming voor personen die melding doen over misstanden bij organisaties. De wetswijziging is gebaseerd op een uitbreiding van de bescherming van de werknemer, maar ook derden die in een werkrelatie tot de werkgever staan. De belangrijkste wijzigingen zijn:

• Uitbreiding beschermde meldingen: ook melding van inbreuken op unierecht
• Uitbreiding benadelingsverbod:
  Momenteel valt onder benadeling uitsluitend benadeling in de rechtspositie van de melder, zoals schorsing, ontslag, degradatie, onthouden van bevordering, loonsverlaging en verandering van werklocatie. Het verbod ziet straks elke vorm van benadeling, zoals het plaatsen op een zwarte lijst, het weigeren om een referentie te geven, pesten, intimideren en uitsluiting. Het wetsvoorstel bevat in dit verband een niet-limitatieve lijst van benadelingshandelingen.

Het is straks ook mogelijk voor een melder om bij openbaarmaking, bijvoorbeeld aan de media, het benadelingsverbod in te roepen. Tot slot geldt het benadelingsverbod straks ook voor interne onderzoekers; degenen die opvolging geven aan een interne melding en een interne melding in ontvangst nemen.

De bewijslast dat de benadeling geen verband houdt met de melding komt straks bij de werkgever te liggen.

Er worden strengere eisen gesteld aan de interne meldregeling:

De melder moet steaks binnen zeven dagen een ontvangstbevestiging van de melding krijgen en de melder moet binnen een redelijke termijn van maximaal drie maanden informatie krijgen van de werkgever over de beoordeling van zijn melding.

Werkgever moet straks meldingen van vermoedens van misstanden registreren in een daavoor geregistreerd register (registratieplicht).

Wetsvoorstel: CO2-uitstoot zakelijk verkeer rapporteren bij meer dan 100 werknemers

Zakelijke reizen en woon-werkverkeer zijn voor 61 procent verantwoordelijk voor werk gebonden personenmobiliteit. In 2030 moet er volgens het klimaatakkoord minder CO2-uitstoot zijn. Daarom moeten werkgevers met meer dan 100 werknemers vanaf 1 juli 2023 waarschijnlijk de uitstoot van hun zakelijke mobiliteit doorgeven aan de Rijksdienst voor ondernemend Nederland (RVO). De werkgever krijgt aan de hand van de rapportage voorstellen om nadere actie te nemen.

Wetsvoorstel: Medisch advies wordt leidend bij RIV-toets

Het wetsvoorstel om het medisch advies leidend te maken voor de RIV-toets (toetsing van het re-integratieverslag) houdt in dat de verzekeringsarts van het UWV bij de RIV-toets niet langer het advies van de bedrijfsarts over de belastbaarheid van de medewerker beoordeel. Uitgangspunt hier is dat werkgevers moeten kunnen uitgaan van het advies van de bedrijfsarts over de belastbaarheid van een zieke medewerker. Het wetsvoorstel geeft een werkgever meer zekerheid over zijn verplichting het loon door te betalen van zieke medewerkers. Loonsancties op basis van medisch verschil van inzicht tussen de bedrijfsarts en de verzekeringsarts zijn dan namelijk niet meer mogelijk.

Als de gemiddelde zakelijke emissie te hoog is, moet de werkgever acties ondernemen om de CO2-uitstoot terug te brengen. Voorbeelden hiervan kunnen zijn dat medewerkers minder kilometers gaan maken, of dat medewerkers vaker het openbaar vervoer kiezen.

Samengevat:

We hebben de belangrijkste wetsvoorstellen en -wijzingen voor je op een rijtje gezet. Het streven is om naar een toekomstbestendige arbeidsmarkt te gaan. Contracten voor onbepaalde tijd zullen steeds vaker de norm zijn. Het plan is om het concurrentiebeding te hervormen. Er is een wetsvoorstel voor Werken Waar Je Wilt, wijzigingen voor de Wet Huis voor Klokkenluiders en is het voor ondernemingen met meer dan 100 medewerkers de CO2-uitstoot registreren.

Heb je nu nog een specifieke vraag over een wijziging of wetsvoorstel of ben je op zoek naar advies op het gebied van HR of Arbeidsrecht? Wilma staat voor je klaar! Op de partnerpagina van Wilma lees je meer over haar dienstverlening en hoe je direct met haar in contact kunt komen!